Осигурувањето во Македонија

Од 1980 до 2020 година, економските загуби предизвикани од природни катастрофи во Словенија изнесуваат вкупно 3,8 милијарди евра. Само 43 отсто од овие штети биле осигурани, што одговара на сума од 1,6 милијарди евра, бројки кои укажуваат на значителна празнина во осигурителната покриеност, покажуваат податоците на словенечката агенција за супервизија на осигурување (AZN).

Според податоците на EIOPA, распространетоста на осигурувањето од поплави во Словенија е под 25%. Според АЗН, пристапноста останува предизвик, бидејќи меѓу 25 и 50 отсто од населението не можат да си дозволат осигурување од поплави. „Овој јаз стана особено евидентен минатата година за време на големи природни катастрофи. Осигурителното покритие се покажа недоволно, покривајќи само околу 16% од вредноста на економската штета. Овие околности укажуваат на итна потреба од стратегија за зголемување на ширењето и достапноста на осигурувањето во Словенија“, се наведува во написот објавен на веб-страницата на АЗН.

Сегашната ситуација е уште поважна бидејќи 2023 година е означена како најтоплата година во последните 176 години, според Националната администрација за проценка и клима. Просечната температура се зголемила за 1,18 °C во споредба со 20 век и го надминала прединдустрискиот просек за 1,35 °C. Ова екстремно затоплување доведе до зголемување на екстремните временски настани ширум светот, што укажува на итна потреба од ефективни решенија за таканареченото осигурување NatCat (природни катастрофи, оп. а.).

За словенечките осигурителни компании, 2023 година беше пазарна година со рекордно високи побарувања на NatCat. Вкупно, бруто ликвидираните штети изнесуваат 2.256 милиони евра, што е за 589 милиони евра или за 35,3% повеќе во однос на 2022 година кога изнесувале 1.667 милиони евра. Од ова повеќе од половина милијарда раст на трошоците за штети, најголем дел од осигурените имотни осигурувања, платени штети се зголемени за 213 милиони евра, најмногу поради повторените минатогодишни невреме со град и поплави во август.

Осигурувањето треба да ја преземе улогата на промотор на стабилност, обезбедувајќи суштинско покритие за поединците, компаниите и општеството од тешки финансиски загуби и забрзувајќи ги процесите на закрепнување. Осигурувањето, исто така, промовира долгорочно економско планирање и инвестиции и придонесува за севкупната регионална стабилност, особено во областите ранливи на климатски ризици. Меѓутоа, кога зборуваме за улогата на осигурувањето, важно е да се разбере односот помеѓу (строгата) законска регулатива и силната осигурителна индустрија, особено во однос на осигурувањето од природни катастрофи. Осигурителниот јаз, кој се карактеризира со уделот на неосигурените економски загуби во катастрофални настани, е резултат на голем број фактори, вклучително ограничената достапност на пазарот, проблемите со достапноста и недостатокот на свест на осигурениците, се вели во документ неодамна подготвен од АЗН.

Извод:Osiguranje

 Главна цел на студиската програма од областа на осигурување е да им овозможи на студентите да се стекнат со продлабочени знаења од областа на менаџментот во осигурување и со специфични вештини за примена на ова знаење во практиката. За остварување на овие цели студиската програма ги обработува теоретските аспекти на оваа област, фокусирајќи се и на нивната практична примена.

 Република Северна Македонија, како земја во развој, бележи континуиран раст и зголемување на значајноста на осигурителниот во финансискиот сектор на државата. Со постепениот развој на финансискиот сектор се намалува неговата традиционална банкоцентричност, при што осигурителните друштва доаѓаат до особен израз. Тоа создава потреба од студиска програма за втор циклус студии од областа на менаџмент во осигурување, која ќе понуди соодветни знаења, способности и вештини од овие области во рамките на организациските науки и управувањето. Паралелно се јавува и потреба за научно-стручна и независна анализа и евалуација на спроведените политики и реформи во осигурувањето, со цел предлагање мерки за нивно поефикасно и поефективно спроведување. Финансиската криза покажа дека осигурителниот сектор не е имун на турбуленции, па неговото внимателно менаџирање и супервизија се појавува како клучно прашање. Растечката финансиска интеграција во економиите нужно го наметнува прашањето на реформи, солвентност и управување со ризиците, за што студиумот нуди адекватен одговор.

 Студиумот по Менаџмент во осигурување е внимателно структуриран и дизајниран да одговори на образовните и реалните проблеми во областа на осигурувањето и менаџирањето на осигурителните друштва. Тој е адекватен за сите кандидати кои имаат за интерес да се ангажираат и унапредуваат како дел од врвниот менаџмент на осигурителните компании, вработени во осигурителни компании или пак како осигурителни брокери. Дополнително, студиската програма по Менаџмент во осигурување отвара можности за профилирање на кандидатите во доменот на животното и неживотното осигурување, актуарството, управувањето со ризиците во осигурителните компании, финансиска анализа и процена, управување со општото и посебното окружување кај осигурителните друштва, креирање и имплементација на стратегии и стратешки приоритети, корпоративното управување, бизнис етиката, бизнис аналитиката и електронските бизнис модели кои се применуваат во осигурителната дејност. Специфичните задачи на студиската програма се: оспособување на менаџерите за донесување на одлуки во осигурителната индустрија; креирање на лидерство, интегритет и ефикасни аналитички способности на менаџерите за управување со ризикот и апликација на механизмот на осигурување во превземање и трансфер на ризикот; зголемување на капацитетот на менаџерите во осигурителната индустрија, како и во друштвата за пензиско осигурување, системот за здравствено осигурување и институциите на пазарот на осигурување во носењето на конкурентни и одржливи одлуки, преку анализа на напредните елементи на интерното и екстерното окружување во осигурителната индустрија, финансисиот систем на национално и меѓународно ниво; и креирање на холистичка рамка на напредни знаења и способности во функција на мултитаскинг и мултидисциплинарен пристап во решавање на проблемите и предизвиците.

 Предметните програми на оваа студиска програма се во линија со динамичната бизнис клима и предизвиците и можностите кои ги нуди осигурувањето. Посебен акцент е ставен на развивањето и унапредувањето на способностите за тимска работа, на аналитичката способност, на способноста за донесување одлуки, способноста за лидерство и комуникација, но воедно и за независна идентификација на своите лични потреби, интереси и професионален развој.

 Целината од знаење која ја нуди студиската програма по Менаџмент во осигурување ќе ги подготви студентите за успешна кариера и ќе им овозможи да се ангажираат во осигурителните друштва како:  

• Главни извршни и оперативни менаџери
• Неизвршни менаџери во Одборите на директори
• Секторски и регионални менаџери
• Менаџери на друштва за застапување и осигурително брокерски друштва
• Менаџери на линиско ниво на менаџмент
• Стратегиски и бизнис аналитичари и планери
• Застапници и брокери во продажната мрежа
• Вработени во супервизорско-регулаторни институции
• Менаџери и агенти во системот на капитално-финансирано пензиско осигурување
• Стручен кадар, советници и соработници на неменаџерски позиции

 По комплетирање на програмата магистрираните студенти се стекнуваат со бројни предности од типот на поголеми можности за вработување, флексибилност и слобода во избор на работно место, брз развој во кариерата, подобро платени позиции на кои се бараат експерти со широки познавања од областа на менаџментот во осигурувањето.

Менаџмент во осигурување – наставна програма 2022/23 – Економски факултет – Скопје (ukim.edu.mk)

По петнаесетина години поминати во осигурителниот сектор во земјава, од кои дванаесет на главна извршна позиција, Вилма Учета Дузлевска заминува од кормилото на Триглав Осигурување Живот. Надзорнот Одбор на Триглав Осигурување со седиште во Република Хрватска ја назначи Учета Дузлевска за Претседател на Управниот Одбор, а позицијата ќе ја извршува по добивање на потребните согласности од страна на хрватските надлежни тела.

Учета Дузлевска е Генерален Директор на Триглав Осигурување Живот веќе трета година, започнувајќи од Октомври 2020 година. На таа позиција дојде после поминати три мандати во осигурителниот сектор на главна извршна позиција, во кои имаше клучна улога во развојот на животното осигурување на македонскиот осигурителен пазар. Компаниите под нејзино водство значително ја зголемија капиталната адекватност, пазариот удел, средствата под управување и профитабилноста. Таа имаше активна улога во динамичниот раст и развој на компаниите кои ги предводеше сите изминати години.

Триглав Осигурување Живот, под раководство на Учета Дузлевска, континуирано постигнува одлични резултати во сите сегменти од работењето. Благодарение на јасната визија, прецизната пазарна стратегија, посветеноста на клиентите и мотивацијата на вработените Триглав Осигурување Живот последните две години значително го зголеми своето пазарно учество, со што дополнително ја зацврсти својата позиција како една од водечките институции во земјата во доменот на банкоосигурувањето. Клиентската база е повеќекратно зголемена што и ја донесе на Компанијата лидерската позиција по бројот на продадени полиси, што заедно со повеќекратното зголемување на билансната сума, капиталот и профиталното работење ја прави оваа Компанија органски најбрзо растечка и прв избор на македонските граѓани во животното осигурување, последниве години.

Учета Дузлевска е добитник е на повеќе награди во земјава и странство за добри менаџмент практики и особени резултати во работењето. Таа е прогласена за еден од најуспешните бизнис лидери под 40 години на интернационалниот бренд “40 Under 40”. Од почетокот на 2023 година ја извршува позицијата Претседател на EWBC.

Триглав Осигурување со седиште во Република Хрватска е најголемата компанија ќерка на Заваровалница Триглав надвор од Република Словенија. Со седиште во Загреб, таа е композитна  Компанија која работи во доменот на неживотното и животното осигурување, присутна на хрватскиот осигурителен пазар веќе 56 години. Со својата долга традиција, таа делува на целата тероторија на Република Хрватска преку 8 подружници и повеќе од 70 продажни центри. Во 2022 година, оваа Компанија на своето конто забележа премија од преку 94 милиони евра, билансна сума од 197 милиони евра и капитална база од 25,8 милиони евра.

Кој ќе го води Триглав Осигурување Живот во следниот период?

Успешното работење на Триглав Осигурување Живот ќе го продолжи новоименуваната директорка Христина Џамбазовска Анастасов, која по добивање на потребните одобренија ќе ја преземе функцијата генерален директор.

Џамбазовска Анастасов доаѓа од редовите на Компанијата и поседува долгогодишно менаџерско искуство во осигурувањето. Под нејзино водство спроведени се значајни стратешки проекти во реструктуирање на Компанијата, а искуството во управување со осигурителните процеси и кадровите потенцијали ќе дадат значителен придонес во  идниот раст и развој на Компанијата.

Актуарот  е висококвалификуван математичар со солидни познавања на економијата и е релативно редок стручен профил за кој има потреба особено сегментот на осигурувањето и пензиските фондови. На нашиот финансиски пазар овој висок стручен профил се уште е дефицитарен. Токму заради зголемувањето на бројот на актуари во осигурителната индустрија актуелниот менаџмент на АСО во периодот од 2021 до 2024 година организира два едукативни циклуси за актуари, а првиот од нив успешно го завршија 14 кандидати. За тоа колку е ценета професијата актуар во глобалниот свет на финансиите говори фактот што во изминативе две децении овој профил секогаш, без исклучок, е меѓу најпосакуваните и најдобро платените 20 професии

Агенцијата за супервизија на осигурување (АСО) издаде уверенија за успешно завршена обука на 14 лица – врвни математичари кои успешно ја завршија двегодишната обука и ги положија сите 15 стручни предмети. Нивната суб-специјалност е да креираат математички модели за проценка и управување со ризиците кои ги превземаат осигурителните компании. Обуката за звање овластен актуар траеше две години, а започна во 2021 година.

Овие лице во период од 2 години успешно ги положија испитите: веројатност и статистика, финансиска математика, схоластичко моделирање, актуарска математика, економија, неживотно осигурување, осигурување живот, модели на доживување, економија, инвестиции и управување со средства, здравствено осигурување, пензиско осигурување, сметководство во осигурувањето, регулатива и етика.

По тој повод Крсте Шајноски, претседател на Советот на експерти на АСО при доделувањето на уверенијата на актуарите истакна:

-Воопшто  не беше мала работа, после пауза од 7  години да се организира и успешно спроведе обука за актуари на потребното ниво на квалитет кое ќе ги задоволи стандардите која ова професија ги бара. Се работи за голема садисфакција, затоа што на финансискиот пазар обезбедуваме исклучително потребен,  а редок, значаен субспецијализиран кадар кој има капацитет и знаење активно да помогне во подигањето на квалитетот во работата на нашата осигурителна индустрија и во крајна линија да придонесе во растот и развојот на осигурувањето.

Актуелниот менаџмент на АСО во овој мандат организира две обуки за актуари од кои едната заврши успешно со промоција на 14 лица во актуари, а другата е во тек и треба да заврши идната година. Последна претходна обука и стручен испит за актуари имало во периодот 2014 – 2016 година.

Актуарите се стручњаците во осигурителни компании и во друштвата кои управуваат со пензиски фондови и тие се специјализирани да создаваат математички модели за проценка и управување со ризиците кои ги осигуруваат компаниите. Колку е ценета нивната работа докажува тоа што во последниве две децении на глобално ниво оваа професија секогаш без исклучок е меѓу најпосакуваните 20 професии глобално.

Што се однесува до процесот на едукација за актуар значајно е да се истакне дека бара претходни солидни познавања од математика, статистика, веројатност и демографија и дека процесот  на обука и полагање стручни испити трае околу две години. Во Македонија има трисетина актуари. Тие имаат свое здружение кое се вика „Актуар“ и е дел од глобалната мрежа на овие професионалци. АСО води и официјален регистар на овластени актуари достапен на следниот линк https://aso.mk/registar-na-aktuari/

Основната дејност на друштвата за осигурување е да покриваат различни видови ризици (во дејностите на неживотно и на животно осигурување). Тоа наједноставно кажано значи дека актуарите се носители на основните бизнис процеси особено во осигурителните компании. Затоа што тие треба да развијат математички модели кои ќе ги предвидуваат можните ризици врз основа на што пак менаџерските тимови на компаниите ќе ги поставуваат и ќе ги спроведуваат бизнис стратегиите на компаниите. Основата на целиот осигурителен бизнис е содржана во моделите кои ги создаваат актуарите.